Terminy , które warto poznać :

Relatywizm kolorów – kolory wydają się mieć inna barwę niż w rzeczywistości ze względu na barwę przedmiotów , które je otaczają .

Desaturacja –  przesunięcie kolorów w stronę szarości .

Perspektywa powietrzna – złudzenie optyczne powodujące to że im dalej jest od nas przedmiot tym jest bardziej zniebieszczony , jakby zamglony .

Światło odbite –

efekt świetlny który polega na tym , że światło padające na daną powierzchnię odbija się i zabarwia przedmiot , który stoi blisko miejsca od , którego się światło odbiło . Czyli grają tu światło i kolor .

Balans bieli –

zjawisko polegające na nabraniu wyrazu najjaśniejszych plam w kontraście z ciemnymi (przykładowo śnieg nie będzie wydawał się dostatecznie jasny do momentu dodania ciemnych elementów )

podstawy działania światła i koloru w sytuacja przydatnych w malarstwie :

Pochmurna pogoda –

Elementarna rzecz od , której trzeba zacząć są rodzaje oświetlenia i co je charakteryzuje . Przede wszystkim malując na zewnątrz , to malować przy niebie zanieczyszczonym chmurami czy pod czystym sklepieniem ? Odpowiedź jest relatywnie prosta POD ZANIECZYSZCZONYM , ponieważ w takiej sytuacji eliminuje się silny kontrast między światłem a cieniem dlatego też artyści oraz fotografowie mają inne preferencje niż większość ludzi .

Światło bezpośrednie –

A co do dnia słonecznego są trzy różne rodzaje oświetlenia ( słońce , niebo oraz światło odbite od innych podmiotów ) . Czyste niebo okalające naszą rodzimą gwiazdę rozprasza się lekkie światło pada z różnych stron . Cienie wtedy są mocniejsze i ciemniejsze nabierają barwy niebieskiej , gdy niebo zanieczyszcza się cienie stają się bardziej szare .

Światło wpadające przez okno –

Światło wpadające przez okno jest zanieczyszczone i zazwyczaj przybiera kolorystykę zniebieszczoną . W słoneczny dzień jest też często drugie źródło światła , które odbija się od ziemi i świeci przez okno na sufit co jest dobrze widoczne na białym tynku często też jest w zabarwieniu zielonym / pomarańczowym zależnie od kolorytu podłoża .

Światło od ognia , świeczki –

Światło te jest żółte-pomarańczowe w kolorze , jest ono dość szybko niknące wraz z odległością . W momncie gdy zmierzch się pogłębia a noc nadchodzi , światło zostaje bardziej zauważalne . Występuje także pewien schemat , który pozwalana określić na jakiej powierzchni oraz jak mocno będzie się rozchodziło światło , czyli tak zwane „ INVERSE SQUARE LAW „ pokazuje to , że 2 razy większy dystans powoduje że światło jest tylko 1/4 jasne jak było na początku , ponieważ musi pokryć powierzchnię 4 razy większą . Na dystansie 3 razy większym musi pokryć aż 9 razy tyle miejsca .

Światło wewnętrzne , elektryczne –

Większość świateł we wnętrzu jest rozżarzona oraz fluorescencyjna , więc trzeba pamiętać o 3 właściwościach by malować poprawnie . Po pierwsze relatywna jasność , czyli standardowo światło ocenia się w watach/lumenach a nas czyli artystów interesuje ;

1 – ilość innych źródeł światła

2 – jak są blisko i jak mocno świecą

3- oraz jakie mają waty .

Druga sprawa to spektrum światła , która różni się w przypadku światła rozżarzonego i  fluorescencyjnego . światło rozżarzone najmocniejsze będzie w żółtym czerwonym i pomarańczowym a fluorescencyjne w szarozielonym i żółtym , dlatego światło czerwone za dnia jest takie ” żywe ” a niebieskie ” martwe “.

Trzecią sprawą jest zależność światła twardego i miękkiego , czyli światło twarde pochodzi z mniejszego obszaru , będzie też bardziej dramatyczne i kierunkowe , sam cień jest bardziej ostrzejszy plus uwydatni teksturę . Cień miękki pochodzi z większego obszaru , przejście tonalne jest łagodniejsze i cienie wydają się być bardziej płaskie .

rozżarzone :

 fluorescencyjne :

Światło uliczne i nocne :

Przed wynalezieniem świateł elektrycznych istniały tylko 2 źródła oświetlenia , czyli światło od księżyca mieniące się na niebiesko/szaro , oraz światło od latarń w barwie ognistym pomarańczowym .

Nowoczesny krajobraz nocny zawiera gamę przeróżnych barw takich jak :

światło rozżarzone , fluorescencyjne ,  neonowe , rtęciowe ( mercury vapor ) , ledowe i sodowe ( sodium vapor ) . Tutaj też jest ważne spektrum światła i wygląda ono tak :

 sodowe :

rtęciowe :

Luminescencja

Niektóre z rzeczy bądź żywe istoty dają światło przez proces luminescencji

BIOLUMINESCENCJA – niektóre żyjątka tworzą światło w większości na dnie oceanu np by zwabiać ofiary , mylić swoich oprawców czy lokalizować swoich partnerów .

FLUORESCENCJA – jest to światło , które powstaje dzięki obiektom , które przekształcają energię elektromagnetyczną taką jak ultrafiolet w światło widzialne , niektóre minerały takie jak amber czy kalcyt będą świecić dzięki temu

Techniki malowania luminescencyjnego światła : często następuje gradiacja z jednego koloru do innego . Niebieskozielony są najpowszechniejsze w oceanach ponieważ najdalej się ten kolor rozprzestrzeni .

Ukryte źródło światła :

Są 3 rodzaje źródeł oświetlenia ( światło , które pochodzi zza obrazu , światło , które znajduje się wewnątrz kompozycji i można je łatwo dostrzec oraz światło , które ukrywa się przed naszym widokiem ale znajduje się w obrazie .

ŚWIATŁO I CIEŃ :

Światło rozkłada się na tysiące sposobów co jest zależne od przedmiotu , rodzaju oświetlenia a także bliskości źródła światła ….

Modelowanie światła :

W dwóch klasycznych przykładach cienia ( zachmurzonego oraz przesyconego ) widać , jak zróżnicowane jest rozłożenie cienia znane jako „ MODELOWANIE CIENIA „ w sytuacji światła , które bezpośrednio pada na kulę jest ostry podział między światłem a cieniem . Występuje wtedy tak zwany cień rdzeniowy oraz światło odbite .

Za to w sytuacji gdy światło jest zaburzone cień rdzeniowy nie występuje a sama linia światła i cienia jest zaburzona światło odbite występuje maksymalnie w stopniu minimalnym czasami prawie niewidocznym .

Poniżej znajduje się plot związany z cieniami, oraz rodzajami oświetlania.

To 3 z 4 podstawowych rodzajów oświetlenia wykorzystywanego szeroko w tworach sztuki (kinomatografia, oświetlenie sceniczne, prace rysunkowe/malarskie…). Ostatnim oświetleniem jest tak zwane “rembrandt lightning”. Rozwinięcie tematu znajduje się poniżej.

A jak już jesteśmy w temacie rodzajów oświetleń to warto wspomnieć o ustawieniu światła względem obiektu pod kątem WPŁYWU NA OTOCZENIE. Objaśnię jak te światło idzie i skąd a także jak jest ustawione:

Wyróżniamy 3 poszczególne rodzaje takiego oświetlenia (Key light, fill light, back light).

Pierwsze źródło światła jest głównym źródłem, tym najmocniejszym tworzącym cienie i kontrast.

Drugie jest mniej intensywne, jego głównym zadaniem jest zneutralizowanie cienia wypadkowego ze światła “key light”. Obydwa światła pochodzą z przodu, ze strony widza, po przeciwnych stronach.

Trzecie i ostatnie pochodzi z tyłu, z głębi, jego zadaniem jest odseparowanie obiektu od tła i kolejnych planów.

                                                                                                            światło bezpośrednie

światło zaburzone

Cień rdzeniowy – termin oznaczający mocną linię cienia , która występuje im bardziej źródło światła jest bezpośrednie im bardziej przedmiot jest reflektywny ( oznacza to , że im bardziej przedmiot odbija światło ) tym mocniejszy będzie ten cień . Jawi się on tylko po stronie światła . Te zjawisko jest spowodowane tym , że światło odbite nie dociera do przedmiotu w danym miejscu i nie rozświetla części sfery co powoduje , że występuje linia mocnego cienia rozdzielającego światło i cień . Mocne cienie zazwyczaj także pojawiają się w miejscu styku przedmiotu z płaszczyzną którą się stykają i nazywa się to cieniem kątowym .

” core of the shadow “ – miejsce na sferze do , którego nie dociera światło odbite , przez to nie występuje rozjaśnienie i miejsce jest zwyczajnie zaciemnione .

Grupowanie płaszczyzn – by ułatwić pracę nad malarstwem i upewnić się że wszystko jest dobrze wyznaczone warto pogrupować płaszczyzny a jest ich  4 :

górna

boczna z jaśniejszym półcieniem

frontowa z ciemniejszym półcieniem

boczna z cieniem

Tekstura a cień – Popularnym błędem w malarstwie jest nakładanie tekstury równomiernie na całej powierzchni . Naturalnie takie zjawisko nie istnieje . W cieniu gramatura nie będzie widoczna , maksymalnie ledwo zauważalna z pewnością nie tak bardzo jak w oświetlonej części . Nasze oczy widzą właśnie w taki sposób . Ponadto w obszarze zaraz przy cieniu rdzeniowym , czyli w półcieniu tekstura jest najbardziej widoczna .

Światło rozproszone – W takim przypadku nie występuje światło  bezpośrednie , strony cienia , cienia rdzeniowego . Bardzo dobrze to widać na kuli i na niej można bardzo efektywnie przestudiować sobie jak działają rodzaje oświetlenia .

Separacja światła i cienia :

Między światłem a cieniem w normalnym oświetleniu może występować aż do 5 tonów .

Wydawało by się że biała gazeta nie może być ciemniejsza od czarnej koszuli . W tej sytuacji właśnie pokazuje się potęga cienia ( w świetle słonecznym gazeta będzie ciemniejsza od najciemniejszej koszuli w słońcu ) .

Rzucanie cienia :

Atmosfera , czyli twór który dość mocno i stanowczo wpływa na cień rzucony . W kosmosie jej nie ma co skutkuje brakiem poświaty , czy odbijania się światło przez co nie istnieje tam rozjaśnienie zaciemnionych miejsc . Wróćmy jednak na ziemię , na której sytuacja się komplikuje , ponieważ światło się odbija , przejmuje kolory ( niesie je ze sobą ) w jasny pogodny dzień jak wspominałem wcześniej we wpisie cień będzie zniebieszczony . Każdy element dookoła nas to powoduje jeden mniej drugi bardziej ( budynki , niebo , chmury , drzewa , kolor elewacji budowli ) to wszystko powoduje i uwarunkowuje to jak jasny i jak ciepły będzie cień .

granica między cieniem a światłem – Konsekwencja przyczynowo skutkowa , czyli światło lekkie będzie tworzyć zamazane ” rozmyte ” granice , światło twarde i ostre będzie tworzyć widocznie ostrzejsze granice cienia . Granica każdego cienia zaciera się wraz z odległością tak samo jak natężenie waloru

Półcień – ( Idealny do tworzenia dramaturgii )

Zdjęcie nawiązujące do wcześniejszego tematu a propo zacierania się granicy cienia . Wskauje to na umieszczenie budowli za znakiem , gdzieś w oddali . Ostatni etap pomiędzy światłem a cieniem .

By uzyskać fajny efekt należy zostawić górną część pracy w świetle po czym użyć półcienia by dolna część została w cieniu .

Cień kątowy –

Cień kątowy znajdujący się u podnóża kuli, tworzy się gdy przedmioty wchodzą ze sobą w interakcje i nie dopuszczają tam światła. Można to też zauważyć zaciskając palce, wówczas widać mocy pasek cienia pomiędzy palcami. Te zjawisko jest także widoczne w rogach pokoju.

3/4 oświetlenie –

Większość portretów jest malowana z oświetleniem 45stopni, wtedy światło dociera do większości sfery oraz jest na tyle nisko by także dotrzeć do oczu.

Fragment obrazu Dinotopia: The World Beneath. Cień pada od nosa, przesuwa się w dół do szczęki oraz zaciemnia lewą część szyi. Lewa część twarzy zostaje w cieniu powodując powstanie oświetlony trójkąt na policzku. Ten patern zwie się właśnie oświetlenie 3/4. Światło podkreśla także peryferyjne części twarzy z lewej strony “broad lightning” jest to termin odnoszący się do tego zjawiska.

Praca malarska zwana Green Eyes, kolejny przykład pracy z użyciem oświetlenia 3/4. Światło właściwe jest ciepłe i lekkie “key light” cień się rozjaśnia ponieważ istnieje drugie źródło światła po prawej stronie jest to “światło wypełniające”  w tym przypadku jest to światło pozielenione. malarze zazwyczaj używają światła odbitego by uzyskać efekt światła wypełniającego.

Ważną rzeczą, którą warto jest zrozumieć jest tektonika twarzy, jest ona jedną z kluczowych rzeczy, by cień wyglądał wiarygodnie.

Podstawa podstaw, która daje możliwość ładnego rozgospodarowania cieniem i światłem, by prace były reprezentatywniejsze. Także umożliwia na lepsze jakościowo rysunki/malunki człowieka z wyobraźni.

!Należy pamiętać, że te ćwiczenie opiera się na pokazaniu załamań typowej twarzy i dzięki temu można pokazać mocniejsze przejścia tonalne dla uwydatnienia tego efektu. W rzeczywistości ludzka skóra nie da efektu aż takich gwałtownych przejść. Cień rdzeniowy występuje na niej w bardzo ograniczonym stopniu.

Rembrandt lighting-

Typ oświetlenia, które bardzo lubią artyści, daje on efekt charakterystycznego rozświetlonego trójkąta na policzku zamkniętego na obserwatora. Efekt ten dobrze ukazuje tektonikę twarzy.

Światło frontalne

“Butterfly lighting”- Światło, które pochodzi ze strony obserwatora. oświecając bezpośrednio model. Światło może być twarde, bądź miękkie. W obydwu sytuacjach będzie widoczne bardzo mało cienia.

Ten typ oświetlenia pozwala na możliwość ukazania/ uwydatnienia koloru. Jest to jedna z niewielu sytuacji kiedy widać krawędzie (co rozumieć przez krawędzie- jest to bardzo cienka linia cienia ukazująca się na krańcach obiektu. Zróżnicowane są ciężkością, oraz grubością/szerokością).

Oświetlona część twarzy jest w podobnym kolorze, używanie czerwonego, oraz zielonego, bardziej od przejść tonalnych.

Będąc już przy temacie pigmentu skóry, jest ona też zależna od krwi oraz jej położenia względem górnych warstw tkanki skórnej;

-Im bliżej skóry będzie krew tym bardziej będzie tkanka skórna będzie granatowa a nawet fioletowa, im dalej tym bardziej żółta

-im wyższe natlenienie tym bardziej skóra będzie czerwona, im mniej tym bardziej zielona

Dobrą sytuacją na ujrzenie koloru skóry w sytuacji “bliskości krwi” jest siniak, przy którym będzie także cała gama kolorów jak: (żółty, czerwony, zielony..), ale także granatowy/niebieski, oraz fioletowy.

“contre jour”

Czyli obiekt pod światło, wtedy nie można zapomnieć o głównej zasadzie, którą można nazwać sylwetą w sytuacji, gdy światło jest intensywne i przedmiot przesłania naszą gwiazdę wtedy dany przedmiot dajmy na to dom spowija cień. im mocniejsze źródło światła i im bardziej wystaje za obiekt przez to świecąc nam w oczy tym bardziej dom będzie w cieniu.

I tu wchodzą pewne zasady:

1- im większy cień tym mniej szczegółów

2- Występowanie tak zwanych blików. Pojawiają się one w różnych sytuacjach np; (na wodzie, na szkle, czy innych gładkich powierzchniach, w sytuacji jak słońce pada pod dobrym kontem)

Bliki pojawią się w momencie wychylenia ponad nasz dom i będą przypominać coś w rodzaju gwiazdy. Dzięki efektowi blików przedmioty pod światło są mocniej zaciemnione.

3- “Zabawa sylwetą”. Czasami by podbić efekt światła, czy oddać rzeczywisty efekt świetlny np: słońce położone nisko nad horyzontem nad drzewami/jeziorem… wtedy przede wszystkim w akwareli dobrze jest namalować całą formę jednolicie walorowo z możliwie lekką zmianą kontrastu kolorystycznego, i nie dodawać żadnych szczegółów.

Na pracy powyżej można zauważyć “zabawę sylwetą”, przede wszystkim masę pałek wodnych po lewej na 3 planie i miejsce wyrastania pałeczek wodnych z wody na 4 planie.

Bliki można zauważyć na wodzie mniej więcej na środku pracy. Jest to najjaśniejszy punkt pracy.

Występuje tu też 1 zasada, czyli szczegółowość przy malowaniu sylwetą. Wszędzie tam gdzie jest namalowana ciemna masa farby na dalszych planach a nawet na przyziemiu.

Na pracy można zauważyć jeszcze jeden ciekawy efekt świetlny tzw. rozjaśnienie w kolorze sieny naturalnej w obrębie pasa światła na środku pracy.

Analogicznie jak na zdjęciu jeziora tutaj też występuje malowanie negatywem, tym razem spowodowane mocnym kontrastem i brakiem światła w tamtym miejscu.

Malowanie negatywem– Proces malowanie a raczej zamalowywania plamą jako dodatek/malowanie wokół głównej plamy. Zazwyczaj w podobnej tonacji.

Dla przykładu w tym temacie miasta technika malowania negatywem, by wykonać tak zwaną abstrakcyjną geometrię ( charakterystyczny sposób malowania płaskimi pędzlami typu prostokąt tak by dać złudzenie okien, podziałów w blokach, balkonów… a nawet samych domów, bloków. Zgodnie z zasadą im dalej obiekt tym mniej szczegółowy świetnie się to sprawdza).

Światło od spodu– Specyficzny typ oświetlenia, które w naturze nie jest spotykane, tym bardziej gdy jest ono mocne.

Dramatyczny typ oświetlenia, używany często w teatrze gdzie scenografia ma nas nakierować na straszny czy dramatyczny obrót spraw. Co jest ciekawe w tym oświetleniu to uświadomienie nas jak światłocień znacząco wpływa na postrzeganie i rozpoznawanie przez nas obiektów.

Patrząc na twarz osoby z takim oświetleniem może nam być ciężko ją na pierwszy rzut oka rozpoznać. Światła, które świecą w górę często są kolorowe, czy to przez światło od ekranu/ świeczki/ żarzących się obiektów. Zależnie w bardzo dużej mierze od oświetlenia można nadać jednoznaczny i genialny klimat “horroru” i złych postaci.

Światło odbite– Każdy obiekt do, którego dociera światło będzie je odbijać, zabarwiając elementy kompozycji. Najlepszym przykładem na istnienie światła odbitego jest księżyc, który w nocy odbija światło słońca rozświetla nam nocny krajobraz.

Przykładem działania w malarstwie jest zabarwienie sufitu. Powstaje ono w sytuacji padania światła na obszar pod oknami (przed blokiem czy domem). Następnie odbija się wpadając przez okno i rozświetla sufit kolorując go zielonym/ niebieskim/ brązowym/ pomarańczowym….

Na tym rysunku można także zauważyć działanie światła odbitego. Na obydwu figurach geometrycznych, na kule przy styku z sześcianem, który powstaje przez odbicie się od sfery (kuli), po odbiciu pada na figurę po lewej i znów odbija się na dolną lewą część kuli. Rozświetlenie na stożku powstaje przez odbicie się od kuli.

!Co należy zauważyć! Im bliżej kula stożka tym bardziej światło odbite jest mocniejsze, przez skupianie się na węższym obszarze.

Światło odbite analogicznie do reszty brył będzie się ukazywało poprzez odbicie od kuli i ostrosłupa.

“EMPIRIA”

Według wielu filozofów jest to jedyny sposób na zdobywanie doświadczenia. Tak samo jest z rysunkiem oraz malarstwem teoria teorią ale fundamentem jest praktyka czyli wnikliwe obserwowanie, skupianie się na rzeczach na których typowy szary człowiek się nie skupi. Rysowanie i malowanie z natury, kupno brył i studiowanie światło cienia, także trzymania przy sobie szkicownika i wykorzystywania go zawsze gdy coś nas zaintryguje. Dzięki takim działaniom jest pewny szybki awans umiejętności i warsztatu.

“Ambient light”– Kolejny typ oświetlenia. Zwany różnie (diffuse light, reflected light, indirect light, bounced light). Znajduje się w cieniu, jest słabym światłem daje efekt osłabienia krawędzi cienia, czyli stworzenia gradientu pomiędzy jasnymi i ciemnymi tonami.

KOŁO KOLORÓW

Bazowo z koloru (żółty, niebieski, czerwony) da się wyjść do reszty, czyli stworzyć każdy inny kolor, jednakże w samym kole barw znajduje się więcej kolorów “ROYGBIC” w spolszczonej wersji to (czerwony, pomarańczowy, żółty, zielony, niebieski, indygo, fiolet). Artyści jednak uznali, że zrezygnują z barwy indygo.

Kolory jakimi są czerwień, niebieski i żółty są to kolory bazowe/podstawowe, połączenie ich daje kolory drugorzędne (fiolet, zieleń, pomarańcz).

Każdy kolor, który w kole barw jest na przeciwko siebie jest znany pod angielskim nazewnictwem “complement”. Pary kolorów to: (żółty-fioletowy, czerwony-zielony, niebieski-pomarańczowy). W sytuacji, gdy połączymy te kolory otrzymamy neutralny szary.

Artykuł jest wzorowany na podstawie książki artysty Jamest Gurney “Color and Light”.